Lezing Ron Couwenhoven over de Elfstedentocht

Het Jagershuis in Ouderkerk was afgelopen week even de stempelplaats voor een serie aan Elfstedentocht anekdotes. Op uitnodiging van kenner en (sport)historicus Dick Backer waren bijna zestig liefhebbers bijeengekomen voor de verhalen van oud-journalist en Elfstedentocht-kenner Ron Couwenhoven. Liefhebbers uit Ouderkerk, Duivendrecht, Amstelveen, Amsterdam, maar ook uit Tiel en Purmerend. Een geanimeerde avond met aanwezigheid van rijders van de tocht der tochten en andere kenners, die af en toe met eigen anekdotes de avond aanvulden.

Dick had een prachtige foto meegenomen van Ouderkerk on ice, waarmee hij de avond opende. Een foto met een ijstafereel van vele jaren terug, vanuit de positie van Het Jagershuis. Voor menig aanwezige herkenbaar. Een ijsbaan met een binnen- en buitenbocht: “De binnenbaan was voor degenen die verkering zochten”, aldus Dick. Herkenbaarheid en gelach in de zaal.

Ron Couwenhoven, 39 jaar sportjournalist bij De Telegraaf, gaf een lezing over het fenomeen Elfstedentocht sinds de start van de Elfstedentocht (1909). In eerste instantie ging de presentatie dwars door de jaren heen, later meer chronologisch. Veel van zijn kennis kwam uit interviews met rijders, maar Ron bleek ook veelvuldig bezoeker van het schaatsmuseum in de Elfstedenstad Hindeloopen. Het was even stoeien met het gebruik van de microfoon, maar daarna kwamen de verhalen los. Vaak kwam terug dat de wedstrijdleiding van de Elfstedentocht niet het sterkste punt was van de Elfstedentochtcommissie. Vooral in de beginjaren was het voor de rijders niet duidelijk wat de route was, zodat menigeen fout reed, waardoor plots een ander eerder over de finishlijn kwam. Ook vervoer per bakfiets of achter op de fiets kwam voor, per auto werd niet altijd bewezen.

Diep zat de teleurstelling bij Ron over het niet toekennen van de winst van de vijf in 1956: ‘Het Pact van Vrouwbuurstermolen’. Geheel tegen de regels van het Elfstedenbestuur in gingen vijf koplopers gezamenlijk over de finish. Besluit werd: ‘Geen winnaar’. Wel bleek dat eerdere besluiten na vijftig jaar toch konden wijzigen, maar dus niet de triomf van de vijf in 1956, die dus ook niet voorkomen op de Elfstedentocht zuil met winnaars. Vanuit de zaal werd nog een link gelegd tussen rijdster Fanny Blankers-Koen en oud burgemeester Mieke Blankers Kasbergen. Verbeterpunten zijn zeker door de jaren toegepast. Zo was het stempelen in de beginjaren in een plaatselijk café, waardoor er gelijk al wachttijden en verschillen ontstonden. Verder verhalen over tenen op sterk water; de Elfstedentochten in de oorlogsjaren; gerookte paling op het Sneekermeer en een koploper die vlak voor de finish nog even koffie ging drinken bij een tante, maar uiteindelijk wel de winnaar werd. Opmerkelijk was een eindsprint onder het spandoek met Finish, met daaronder in mini-letters “over 500 meter”. Elke tocht had zijn eigen verhaal.

Een vermakelijke avond, met veel herinneringen en contacten. Voor geïnteresseerden nog zijn nieuwste boek ‘Evert’ (Evert van Benthem, de winnaar van 1985 en 1986). Aan de Amstel konden we ons even onderdompelen met de verhalen van toen. Een weldaad voor de liefhebbers.

Auteur: Henk P. Blok

Foto: R. Bosma